Evaluatie van groepsbehandeling voor zwangeren met psychiatrische klachten (DAPPER-studie)

Psychopathologie tijdens de zwangerschap komt bij ongeveer vijftien procent van alle zwangeren voor. Deze groep bevat vrouwen die bekend zijn met een psychiatrische stoornis en zwanger worden, maar ook nieuw ontstane (angst- en depressieve) klachten.

Psychiatrische morbiditeit tijdens de zwangerschap kan leiden tot ongunstige verloskundige uitkomsten en meer zorggebruik. Sinds 2005 is er een groepsgewijze dagbehandeling met bewezen effectieve therapieën (o.a. cognitieve gedragstherapie, psycho-educatie en lichaamsgerichte therapie) voor zwangeren in het Erasmus MC Rotterdam. Een RCT, de DAPPERstudie, evalueert de groepsgewijze dagbehandeling ten opzichte van standaard ambulante 2de lijns psychiatrische zorg. Bij zwangeren met een zwangerschapsduur tussen 12-33 weken wordt er ter bevestiging van de diagnose een gestructureerd psychiatrisch interview (SCID) afgenomen, vervolgens wordt de dagbehandeling of individuele standaard zorg gerandomiseerd toegedeeld. De primaire uitkomstmaat is de score volgens de EPDS-vragenlijst die wordt afgenomen tijdens de zwangerschap en op het eindpunt van de studie, 6 weken postpartum.

Doel

Het evalueren van de effectiviteit en doelmatigheid van de innovatieve groepsgewijze dagbehandeling voor zwangeren met psychopathologie ten opzichte van standaard individuele poliklinische zorg.

Vraagstelling/hypothese

De primaire vraagstelling is of groepsgewijze dagbehandeling in termen van voltooide behandeling een haalbaar, effectief en kosten-effectief zorgmodel is.
Secundaire vraagstelling is of groepsgewijze dagbehandeling verschilt in effectiviteit ten opzichte van standaard individuele poliklinische zorg, in termen van de volgende secundaire maten:

• Afname van psychopathologie van moeder (op basis van de EPDS-vragenlijst) zes weken postpartum
• Afname van gecompliceerde zwangerschappen en bevallingen
• Afname van zorggebruik van moeder en kind

Relevantie

Adequate behandeling van psychopathologie tijdens de zwangerschap stelt hoge eisen aan de zwangere (en haar omgeving) betreffende instructie en therapietrouw. Maar ook aan zorgverleners, gegeven de hoge prevalentie van etnische migranten, slechte taalbeheersing en het gebrek aan kennis met betrekking tot effectieve zorg en behandeling. Naast de klinische effectiviteit van de interventie wordt momenteel onderzocht of door verminderd medicatiegebruik en mogelijk minder intensieve of complexe verloskundige zorg een vermindering van de kosten ontstaat. De precieze balans is onderdeel van de doelmatigheidsstudie. Het Erasmus MC heeft jarenlange ervaring in het behandelen van deze doelgroep (in groepsvorm).
Indien effectief, zijn er betere (psychiatrische/verloskundige) uitkomsten en kwaliteit van zorg, mogelijk tegen lagere kosten.