Gezamenlijke besluitvorming in de geboortezorg: van intentie naar uitvoering

Volgens eerder onderzoek hebben cliënten en zorgverleners in de geboortezorg behoefte aan meer handvatten en competenties om gezamenlijke besluitvorming (GB) in de dagelijkse praktijk toe te passen.

Dit onderzoeksproject richt zich op de ontwikkeling en procesevaluatie van een GB interventie die rekening houdt met het cliëntsysteem (zoals partner en kinderen) en het zorgverlenerssysteem (disciplines in integrale geboortezorg).

Een behoefteanalyse naar de eisen waaraan de interventie moet voldoen leidt tot een eerste prototype van de interventie. Dan verbeteren alle betrokkenen samen het prototype in meerdere rondes. Daarna hanteren cliënten en zorgverleners in Limburg en Zuidoost Brabant de interventie in de dagelijkse zorg. Een procesevaluatie geeft inzicht in de ervaringen van de cliënten en zorgverleners. Dit ondersteunt de verdere ontwikkeling voor toepassing in meer regio’s in Nederland.

Doel

Het doel is om met en voor cliënten en zorgverleners in de geboortezorg een interventie te ontwikkelen en beschikbaar te maken om GB te realiseren.

Vraagstelling/hypothese

1. Aan welke voorwaarden en behoeften van cliënten en zorgverleners moet de GB interventie voldoen?
2. Hoe kan de GB interventie worden vormgegeven?
3. Hoe bruikbaar en haalbaar is de GB interventie in de dagelijkse dynamiek van de geboortezorg?
4. Hoe kan de GB interventie worden doorontwikkeld en landelijk draagvlak ontstaan onder cliënten, zorgverleners, docenten en beleidsmakers?

Relevantie

GB is van vitaal belang voor het welbevinden van vrouwen en laat gunstige lichamelijke effecten zien, waaronder beter lichamelijk herstel en minder psychische klachten na de geboorte. In dit project werken onderzoekers samen met cliënten en zorgverleners in de geboortezorg. Dit bevordert de implementatie van een GB interventie voor het cliënt- en interprofessionele systeem in de praktijk. Dit project sluit aan bij de aanbevelingen van de Zorgstandaard Integrale zorg en de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg om GB toe te passen om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Conclusies

Gedurende het project is samen met zorgverleners en cliënten een bruikbare interventie ontwikkeld om gezamenlijke besluitvorming te verbeteren in de dagelijkse geboortezorg. Zij gaven volgens de methode Rapid Prototyping eerst hun behoeften aan en daarna regelmatig feedback op opeenvolgende prototypen en evalueerden de definitieve versie. Aan de ontwikkeling namen daarnaast deel: onderzoekers, studenten en docenten in de geboortezorg, experts in multimedia design en experts in gezamenlijke besluitvorming.

Dit leidde tot een door de 4 beroepsorganisaties geaccrediteerde e-learning voor zorgverleners en digitaal e-health materiaal over gezamenlijke besluitvorming voor cliënten. De e-learning is informatief, interactief, praktisch, gebruikt afwisselende werkvormen en toetsen, duurt 2 uur verdeeld over 4 modules. In Limburg en Brabant rondden 535 zorgverleners de e-learning af en 500 van hen evalueerden deze bij aanvang, direct erna en 6 weken later. De gemiddelde waardering was 7,5 (informatief 7,7; relevant 7,8; gebruikersvriendelijk 7,5; aantrekkelijk 7,4).

Intensieve betrokkenheid in ontwikkeling en evaluaties van cliënten en zorgverleners en regionale en landelijke organisaties leidde tot draagvlak voor landelijke implementatie via cliënt-, zorgverleners- en onderwijsorganisaties. Na enkele verbeteringen op basis van de feedback is de e-learning vanaf 2019 landelijk beschikbaar in de beroepsopleidingen en Leven-Lang-Leren programma’s.