Prof. dr. Maas Jan Heineman – Hoogleraar Verloskunde en Gynaecologie UVA/AMC
De eerstelijns verloskunde in Nederland heeft de ambitie om haar activiteiten een solide wetenschappelijke basis te geven. Daartoe wordt er gewerkt aan het omschrijven van het wetenschapsdomein. Een eerste verkenning is opgetekend in een gezamenlijk rapport van KNOV en SSOV (‘Wetenschapsdomein Fysiologische Verloskunde’-2006).
Voor het vormgeven van onderzoekslijnen voor verloskunde is het allereerst van belang om tot een heldere keuze te komen met betrekking tot het wetenschapsdomein. Het is essentieel om de begrippen fysiologie van zwangerschap, baring en kraamperiode’ en ‘fysiologische verloskunde’ niet te verwarren. Onderzoek op het gebied van ‘de fysiologie van zwangerschap, baring en kraamperiode’ speelt zich af in een biomedische omgeving en betreft onder andere fundamenteel fysiologisch onderzoek. Dit type onderzoek vraagt om een infrastructuur met specifieke faciliteiten (o.a. laboratoria en proefdieren). Onderzoek op het gebied van de ‘fysiologische verloskunde’ speelt zich mijns inziens af in een meer gedragswetenschappelijk en epidemiologisch georiënteerde omgeving. Dit onderzoek zal bijvoorbeeld gaan over verloskundige fenomenen, de kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van het zorgsysteem. Dit type onderzoek is cliënt/patiënt georiënteerd en toepassingsgericht. De resultaten van dit laatste type onderzoek zullen bijdragen aan het introduceren van meer evidence based handelen en wellicht een betere kwaliteit van zorgverlening.
Wetenschappelijk onderzoek in het domein van de ‘fysiologische verloskunde’ zal aansluiten bij of gerelateerd zijn aan de principes van waaruit de zorg in de eerste lijn geboden wordt, maar mag niet gestuurd of gehinderd worden door deze principes. Samenwerking bij het vormgeven en in uitvoering nemen van de wetenschappelijke onderzoekslijnen voor verloskunde in Nederland lijkt me essentieel. Het aantal spelers is klein en dus is bundeling van alle krachten noodzakelijk. Het vormen van een samenwerkingsverband (consortium) waarin de partijen (o.a. de opleidingen verloskunde) onderzoeksthema’s verdelen, daarbij rekening houdend met de lokale beschikbaarheid van expertise, zal het realiseren van grote projecten binnen een redelijke tijd mogelijk maken. Het implementeren van de resultaten van onderzoek in de verloskundige praktijk vraagt speciale aandacht.