Gezondheidsvaardigheden spelen een cruciale rol tijdens de zwangerschap, omdat gezondheidsgedrag van de moeder zowel haar eigen gezondheid als die van haar kind beïnvloedt.

Het doel van deze systematische literatuurstudie was om inzicht te krijgen in 1) de gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen, 2) de verbanden tussen gezondheidsvaardigheden en uitkomsten tijdens de zwangerschap, en 3) de effectieve interventies ter verbetering van gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen.

Het systematisch literatuuronderzoek in PubMed en EBSCO (2009-2020) includeerde uitsluitend studies die minstens één gevalideerd multi-dimensioneel kwantitatief meetinstrument gebruikten voor gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen.

Dit leidt tot 14 geïncludeerde studies, vooral uit Europa, Canada en de USA, dertien dwarsdoorsnede onderzoeken en één gerandomiseerde gecontroleerde studie. De onderzoekspopulaties variëren van n = 34 tot n = 4.999 en de kwaliteit van de studies varieert van matig tot goed. Drie studies bevatten Nederlandse data gemeten met de Brief Health Literacy Scale: drie vragen over medische formulieren en medische informatie.

De niveaus van gezondheidsvaardigheden bij zwangere vrouwen variëren per studie. Deze variatie is toe te schrijven aan de verschillende onderzoeksettingen, aantallen en kenmerken van de deelnemers en gebruikte meetinstrumenten.

Beperkte gezondheidsvaardigheden komen voor en hebben mogelijk verband met de socio-economische status van de deelnemers. Er zijn verbanden tussen beperkte gezondheidsvaardigheden en persoonlijke overtuigingen, attitudes, kennis en leefstijl tijdens de zwangerschap, zoals vaker roken, hogere risico perceptie, negatieve overtuigingen en opvolgen van advies over medicatie, meer angst en minder deelname aan besluitvorming.

De onderzoekers vinden geen interventies om gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen te verbeteren, maar wel een educatieve interventie die sensitief was voor gezondheidsvaardigheden. Zij bevelen meer onderzoek aan naar onder meer de effecten van gezondheidsvaardigheden op besluitvorming en strategieën om gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen te bevorderen.

De onderzoekers concluderen dat gezien de variatie in gezondheidsvaardigheden en het gebrek aan specifieke interventies ter verbetering van gezondheidsvaardigheden van zwangere vrouwen zorgverleners een sleutelrol spelen. Zwangere vrouwen met beperkte gezondheidsvaardigheden vertrouwen op hen als bronnen van gezondheidsinformatie.