Verloskundigen in Israël ontdekten dat bij vrouwen die hurken of staan bij de geboorte van de placenta vrijwel geen overmatig bloedverlies optreedt. Wat betekent dit voor bevallingen in Nederland?

Bloedverlies door liggende houding?

Bij spontane vaginale bevallingen treedt in Israël bij ongeveer 5% van de vrouwen een bloedverlies van meer dan 1000 ml (oftewel een Hemorrhaghie post partum (HPP)) op tijdens het nageboortetijdperk1 In Nederland was dit 6% in 2021 (Bron: www.peristat.nl ) . Maar komt dat door de (bijna altijd) liggende houding van vrouwen? Een geboortecentrum in Israël rapporteert een percentage van vrijwel nul HPP en een gemiddeld bloedverlies van 100 ml bij een protocol dat gebaseerd is op een hurkende houding.

Primaten als inspiratiebron

De auteur van dit artikel wist op basis van literatuuronderzoek dat bij niet-humane primaten met een met mensen vergelijkbare placenta fysiologie (zoals chimpansees) een HPP niet voorkomt. Op basis daarvan ontwikkelde zij voor het Israëlische geboortecentrum het ‘1,2,3 hurkend nageboorte protocol’ om HPP ook bij vrouwen zoveel mogelijk te elimineren. Het protocol wordt voorafgaand aan de bevalling met de zwangere vrouw besproken.

Hoe ziet de methode eruit?

Na de geboorte van het kind wordt na één minuut het kind afgenaveld. Na twee minuten wordt de vrouw gevraagd om te hurken of staan. Binnen 3-5 minuten perst zij de placenta naar buiten. Daarna gaat zij op bed liggen, en vindt tien seconden baarmoedermassage plaats om deze samen te laten trekken. Daarna gaat de baby aan de borst.

De methode is te zien in een kort filmpje.

Waarom zou het werken?

De placenta laat normaal gesproken al binnen een minuut los2 De auteur verwijst voor deze bewering naar Williams Obstetrics, editie 1980. . In liggende houding ligt de placenta op de baarmoederachterwand en verhindert (samen met het intra-uteriene bloedverlies) het volledig samentrekken van de baarmoeder. Door de hurkende houding hoeft de placenta niet tegen de zwaartekracht in naar buiten geperst te worden door een zich langzaam sluitende cervix. De hurkende houding maakt ook het middenrif en de buikspieren effectiever. De snelle geboorte van de placenta bevordert optimale contractie van de baarmoeder en minimaliseert het bloedverlies.

Mooie resultaten

In dit artikel rapporteert de auteur de resultaten van 2159 spontaan gestarte aterme vaginale bevallingen in een Israëlisch geboortecentrum sinds het jaar 2000. Alle vrouwen hadden een eenlingzwangerschap in hoofdligging zonder belangrijke medische problematiek. Er waren twee vacuümextracties en acht keizersnedes. Bij de overige 2149 bevallingen was er geen enkele HPP, zevenmaal een manuele placentaverwijdering en eenmaal een bloedtransfusie. Het gemiddelde bloedverlies was 100 ml. 109 vrouwen (5%) kregen orale methergine postpartum, andere medicatie was niet gebruikt in het nageboortetijdperk.

Kan dit in Nederland ook?

Dit is het verslag van het werk van bevlogen verloskundigen in een geboortecentrum die hun werk goed hebben gedocumenteerd. Het onderzoek voldoet echter niet aan alle criteria van degelijk wetenschappelijk onderzoek, en het is dan ook voorbarig om te zeggen dat een hurkend nageboortetijdperk een HPP voorkomt. Het betrekkelijk vroeg afnavelen en de baarmoedermassage na de geboorte van de placenta zijn bovendien ongebruikelijk bij een bevalling in Nederland.

Maar zou het niet heel mooi zijn om dit verhaal als inspiratiebron te gebruiken voor een degelijk en praktijkgericht onderzoek naar een vergelijkbare methode die acceptabel en haalbaar is in Nederland? Wie pakt deze handschoen op?