Vráág het de zwangere vrouwen, vráág het de pas bevallen vrouwen. Hun ervaringen kunnen bijdragen aan verbetering van de geboortezorg. Hoogleraar waardegedreven geboortezorg Corine Verhoeven pleit onder meer hiervoor in haar oratie in Amsterdam.

Tekst: Margit Kranenburg

Corine Verhoeven wil optimisme uitstralen in haar oratie op 26 juni 2025. Deze openbare toespraak vanwege haar benoeming als hoogleraar aan het Amsterdam UMC start ze blijmoedig met wat er goed gaat in de Nederlandse geboortezorg. Maar ze wil meer. Ze pleit voor serieuze stappen richting waardegedreven geboortezorg.

Meer oog nodig voor wat vrouwen belangrijk vinden

De hoogleraar schetst in haar toespraak ‘Van onschatbare waarde’ dat waardegedreven zorg een antwoord is op onze huidige zorg die almaar complexer en duurder wordt. Waardegedreven geboortezorg is volgens haar zorg die effectief is, relevant voor de cliënt, en met optimale inzet van mensen, middelen en materialen. “Het gaat erom dat we de geboortezorg zo vormgeven met elkaar dat we klinische waarde toevoegen,” licht ze toe. “Maar ook waarde zoals die blijkt uit de uitkomsten en ervaringen die cliënten rapporteren.”
De ervaringen van vrouwen motiveren haar. “De praktijk is veel bezig met klinische uitkomsten, met sterfte of ziekte. Maar uit onderzoek blijkt dat één op de vijf vrouwen haar bevalling betitelt als negatief, zeer negatief of traumatisch. Zo’n ervaring heeft impact op de start van een jong gezin. Er is dus meer oog nodig voor wat vrouwen belangrijk vinden en daar wil ik onderzoek naar doen.”

Lees ook: Vooral ervaringen tijdens bevalling van invloed op ontwikkelen posttraumatische stressklachten

Dicht bij de vrouw

Verhoeven verwoordt graag op een positieve manier waarom ze met haar team van onderzoekers streeft naar verandering. “Een positieve ervaring met zwangerschap en bevallen maakt de vrouw sterk en heeft positieve effecten op moeder en kind, op de korte én de lange termijn.” De toehoorders van haar oratie wil ze ook meegeven dat waardegedreven zorg efficiënt kan zijn. “Het is belangrijk om interventies in te zetten waar deze nodig zijn, waar ze bijdragen aan verbeteren van de zorg,” zegt ze. “Het gaat me om gepersonaliseerde zorg, dicht bij de vrouw. Vrouwen verdienen het om niet automatisch zorg krijgen volgens protocollen en zorgpaden. Weeg ook af wat voor deze ene vrouw de beste zorg is. Vráág vrouwen wat ze willen en wat ze ervaren. Dat kunnen we doen met de ICHOM-vragenlijsten: een internationale set vragenlijsten voor waardegedreven zorg.”

Ongelijkheid

Als hoogleraar en onderzoeker heeft ze ook grote belangstelling voor alle antwoorden bij elkaar uit de ICHOM-vragenlijsten. “Die data kunnen we verzamelen en dan kunnen we vergelijken, bijvoorbeeld tussen regio’s, maar ook internationaal. De informatie uit de vragenlijsten kan bijvoorbeeld ongelijkheid laten zien. Ook al hebben we in Nederland goede geboortezorg met een sterke eerste lijn en sterke tweede lijn, er is wel ongelijkheid. Onder vrouwen met een migratieachtergrond of vrouwen in armoede zijn de uitkomsten minder goed. Wij kunnen hen niet hetzelfde behandelen. Vrouwen in kwetsbare situaties hebben recht op andere zorg, op meer ondersteuning bij het maken van keuzes.”

Lees ook: Gepersonaliseerde geboortezorg voor vrouwen in kwetsbare omstandigheden

Moeilijk bespreekbare onderwerpen

Met een voorbeeld wil Verhoeven ook een andere meerwaarde van de vragenlijst illustreren. Op een onderwerp dat haar na aan het hart gaat. “Het blijkt dat een op de vier vrouwen na een bevalling bekkenbodemproblemen en urine-incontinentie ervaart. Dat kan meer dan vervelend zijn. Dat je niet met je baby wil gaan wandelen bijvoorbeeld, omdat je niet weet of er ergens onderweg wel een wc is. Toch zijn dit nog steeds moeilijk bespreekbare onderwerpen. Oók als je er als zorgverlener actief naar vraagt, vertellen vrouwen niet veel. Maar via een vragenlijst antwoorden ze vaak wel. En dan kunnen we ze helpen door erover in gesprek te gaan. Daarom geef ik in mijn onderzoekslijn aandacht aan de baringsgerelateerde bekkenbodemschade. We weten natuurlijk dat bij vaginale baringen de spieren uitrekken, maar van het herstel van de bekkenbodem weten we niet zo veel. Wat is een normaal herstel, en wanneer is het herstel vertraagd, of blijft het uit? Ik vind het waardevol om te onderzoeken.”

Lees ook: Wat is beter voor haar bekkenbodem bij langdurige uitdrijving: ingrijpen of afwachten?
Op 26 juni 2025 houdt prof. dr. Corine Verhoeven haar oratie vanwege haar benoeming tot hoogleraar Waardegedreven geboortezorg aan Amsterdam UMC. De rede, getiteld ‘Van onschatbare waarde’, vindt plaats van 15.45 tot 16.30 uur aan de Vrije Universiteit Amsterdam en is (na aanmelding) vrij toegankelijk. Waardegedreven geboortezorg is respectvolle, toegankelijke en doelmatige zorg. In een tijd van toenemende complexiteit en kosten is onderzoek nodig naar zorg die duurzaam, efficiënt én waardevol is voor de zwangere, haar kind en omgeving.