Combinatie zwangerschapsdiabetes en -hypertensie leidt tot verhoogd risico op latere hartinfarct
Vrouwen met zowel zwangerschapsdiabetes (GDM) als zwangerschapshypertensie zonder proteïnurie (PIH) in hun voorgeschiedenis hebben een significant verhoogd risico op een hartinfarct binnen vijf jaar na de bevalling, zo blijkt uit Frans onderzoek.
Franse onderzoekers onderzochten de verhoogde kans op cardiovasculaire aandoeningen bij vrouwen met zowel zwangerschapsdiabetes (GDM) als zwangerschapshypertensie zonder proteïnurie (PIH) in hun voorgeschiedenis. Zowel GDM als PIH zijn bekende risicofactoren voor toekomstige gezondheidsproblemen, maar het gecombineerde effect van GDM en PIH in dezelfde zwangerschap op het cardiovasculaire risico was niet eerder onderzocht.
Een-op-een gematcht
De onderzoekers verzamelden gegevens van alle vrouwen die in 2013 zijn bevallen en in ziekenhuizen opgenomen waren geweest waarvan minimaal vijf jaar follow-up (tot 31 december 2019) beschikbaar was. Exclusiecriteria waren diabetes mellitus, pre-existente hypertensie en een ernstig cardiovasculair event in de voorgeschiedenis.
Met behulp van propensity score matching1
Propensity score matching is een statistische techniek om twee groepen samen te stellen (in dit geval met of zonder GDM/PIH) die op allerlei andere kenmerken vergelijkbaar zijn. Het verschil in kans op cardiovasculaire events zou dan verklaarbaar door de GDM/PIH, en niet door andere kenmerken waarop is gematcht, zoals leeftijd.
Meer lezen: https://www.ntvg.nl/artikelen/propensity-scores-observationeel-onderzoek
werd uit deze vrouwen een groep vrouwen met GDM en/of PIH een-op-een gematcht met vrouwen zonder GDM en/of PIH: de controle groep. Beide groepen bestonden uit 9.084 vrouwen.
De vrouwen met GDM en/of PIH werden ingedeeld in drie groepen:
1. GDM (6.931 vrouwen)
2. PIH (2.086 vrouwen)
3. Combinatie GDM en PIH (67 vrouwen)
Cardiovasculaire events
Bij alle vrouwen werd onderzocht of er in de vijf jaar na hun zwangerschap cardiovasculaire events hadden plaatsgevonden, zoals hartinfarcten, beroertes en hartfalen. De resultaten werden uitgedrukt in hazard-ratio’s (HR)2 Wanneer gebruik je een Cox proportional hazards model? Kijk op: https://wikistatistiek.amc.nl/Survival_analyse#Wanneer_gebruik_ik_een_Cox_proportional_hazards_model . Deze zijn vergelijkbaar met het relatieve risico (RR) en mogen op dezelfde manier worden geïnterpreteerd. Alle drie de groepen werden vergeleken met de controlegroep.
Kans op ernstige problemen relatief laag, behalve bij zowel GDM als PIH
Vrouwen met GDM hadden geen verhoogde kans op hartinfarct, ischemische beroerte, nieuw ontstane atriumfibrillatie, cardiovasculaire sterfte of ernstige cardiovasculaire problematiek binnen vijf jaar, maar de kans op diabetes was significant verhoogd3 HR 5,13 (95% BI 4,30 tot 6,14) .
Vrouwen met PIH hadden een verhoogde kans op het binnen vijf jaar ontstaan van diabetes4 HR 1,60 (95% BI 1,16 tot 2,20) , pre-existente hypertensie5 HR 5,67 (95% BI 4,81 tot 6,69) en cardiovasculaire sterfte6 HR 5,46 (95% BI 1,93 tot 15,49) . Zij hadden geen significant verhoogde kans op andere cardiovasculaire problematiek, zoals hartinfarcten of beroertes.
Een combinatie van GDM en PIH was geassocieerd met een 23 keer hogere kans op een hartinfarct7 HR 23,33 (95% BI 4,84 tot 112,39) binnen vijf jaar, vergeleken met vrouwen zonder deze aandoeningen.
De bevindingen uit dit onderzoek bevestigen eerdere onderzoeken die aantonen dat vrouwen met GDM of PIH een verhoogde kans op hart- en vaatziekten hebben, maar dit onderzoek suggereert dat de kans op ernstige problemen in de eerste vijf jaar na de zwangerschap relatief laag is, behalve voor de groep die zowel GDM als PIH doormaakte. De risicoperiode lijkt in ander onderzoek echter tussen de vijf en vijftien jaar na de zwangerschap het grootst te zijn.
Vroege screening en preventie
De onderzoekers pleiten voor vroege screening en preventie, met speciale aandacht voor vrouwen die zowel GDM als PIH hebben gehad. Ze raden aan om deze vrouwen na de bevalling cardiologische controles aan te bieden en hen jaarlijks te monitoren – in ieder geval gedurende de eerste vijf jaar – om zo de kans op toekomstige cardiovasculaire complicaties te minimaliseren. Ook zouden zij als hoog risico moeten worden beschouwd als ze zich presenteren met acute symptomen van mogelijke cardiale ischemie.
Wat betekent dit voor jou?
Een aanzienlijke groep vrouwen maakt zwangerschapsdiabetes of zwangerschapshypertensie door. Het is belangrijk om vrouwen voor te lichten op hun verhoogde kans op het ontwikkelen van diabetes mellitus en/of pre-existente hypertensie later in hun leven. Vooral de combinatie van beide aandoeningen geven een verhoogde kans op een hartinfarct binnen vijf jaar na de bevalling.
Het bespreekbaar maken van mogelijke consequenties van GDM in combinatie met PIH bij het afsluiten van het kraambed of op de nacontrole zou een vervolgstap kunnen zijn. Daarvoor is het goed om deze resultaten binnen jouw (geboorte)zorgnetwerk te bespreken en eventueel afspraken te maken wat het beleid zou kunnen zijn bij deze groep vrouwen, zodat als je deze vrouwen voorlicht over de consequenties dat ze ook iets geboden kan worden. Gezien de aantallen in deze studie zal het niet om grote groepen vrouwen gaan. Dat is goed om mee te nemen in de overwegingen en discussies.
Ejog, Volume 301, p 216-221, October 2024