Huidige postpartum zorg voldoet niet altijd aan de behoeften van vrouwen ondanks dat deze periode belangrijk is voor een goede start van het moederschap. Schotse onderzoekers verwachtten dat een postpartum zorgplan, opgesteld tijdens de zwangerschap, zou kunnen bijdragen aan een goede planning en inhoud van postpartum zorg. Het plan zou aandacht moeten besteden aan ondersteuningsbehoeften op het gebied van praktische zorg, emotioneel welbevinden, borstvoeding en evaluatie van de bevalling.

Dit actie-onderzoek had als doel om, op basis van de ervaringen, gedachten en percepties van vrouwen en verloskundigen, de inhoud van het postpartum zorgplan te ontwikkelen. De onderzoekers hielden individuele interviews met 10 vrouwen met een zwangerschapsduur van 34-36 weken en 2 focus groep interviews met 6 eerstelijns verloskundigen met 7 tot 33 jaar werkervaring. Dit vormde de basis voor de ontwikkeling van een postpartum zorgplan.

De 10 vrouwen gebruikten het zorgplan na de 36e week van de zwangerschap en tijdens de kraamperiode (10-14 dagen postpartum) als leidraad in gesprekken met de verloskundige. Het postpartum zorgplan werd met telefonische interviews geëvalueerd met participanten van de beide steekproeven. Een thematische analyse van de interviews leidde tot een postpartum zorgplan met zeven onderwerpen.

De thema’s zijn:

1. Transitie naar moederschap. Daarin is het voor primiparae belangrijk om zich voor te bereiden op het grote onbekende en voor multiparae om realistische verwachtingen te ontwikkelen van de integratie van de nieuwe baby in het gezin.

2. De praktische en fysieke behoeften van de baby (slapen, hielprik, voeding) en de zorg voor het eigen lichaam (bloedverlies, voeding, borsten, mobiliteit).

3. Emotioneel welzijn (depressie) en steun van de partner, omgeving, verloskundige en mogelijkheden voor zelfhulp.

4. Culturele en religieuze individualisering van zorg.

5. Organisatie van zorg: de rol en taken van de verschillende zorgverleners in het kraambed, planning en timing van de thuisvisites, consent voor zorghandelingen.

6. Informatie: de wijze van informatievoorziening (folder, gesprek) en wanneer (planning van onderwerpen tijdens de kraamperiode).

7. Bespreken van financiële situatie postpartum.

De vrouwen zijn positief en tevreden over het ontwikkeld postpartum zorgplan, met name over de volledigheid en individualisering. Verloskundigen vinden dat het zorgplan helpt om de postnatale zorg optimaal individueel af te stemmen maar zijn bezorgd of ze voldoende tijd hebben tijdens de controles om het zorgplan in volledigheid te gebruiken.

De auteurs concluderen dat het postpartum zorgplan een bruikbaar instrument lijkt om behoeften van vrouwen te exploreren en als leidraad te gebruiken voor geïndividualiseerde open, respectvolle en betekenisvolle gesprekken tussen de vrouw en de verloskundige. Evaluatie van het postpartum zorgplan in een grotere groep vrouwen en verloskundigen is nodig.