Sommige vrouwen met een risicovolle zwangerschap gaan tegen medisch advies in en kiezen voor een thuisbevalling. Nederlandse onderzoekers verkenden hoe vrouwen over hun wens om buiten het reguliere systeem te bevallen onderhandelen met hun zorgverleners.

In dit kwalitatieve onderzoek van 10 casussen vonden in 2014-2016 41 individuele interviews plaats met de 10 vrouwen, hun partners en bij hen betrokken zorgverleners: 5 eerstelijnsverloskundigen, 8 ‘holistische’ verloskundigen, en 8 gynaecologen. Speciale aandacht kreeg het bepalende moment in de beslissing om het reguliere systeem te verlaten.

Uit de interviews komen twee tegenovergestelde patronen naar voren in de ervaringen van de vrouwen. Negen van de tien vrouwen hadden traumatische ervaringen in een eerdere of de huidige zwangerschap. Ze richten zich op informatie die hun autonomie kan versterken, hebben een andere perceptie van risico’s, en zijn bezorgd over paternalisme bij zorgverleners. Ze ervaren conflicten in het bespreken van hun wensen, vaak bij het geboorteplan. Het beslissende moment is dat ze een bevalling in het ziekenhuis niet langer zien als een optie. Dit leidt tot een negatieve keuze.

Opvallend is hoe verschillend de vrouwen en hun zorgverleners hun contacten kunnen beleven. Veel zorgverleners vinden dat ze hun best doen om tot een compromis te komen. In een casus komt het tegenovergestelde patroon naar voren. Deze vrouw met een stuitligging in haar eerste zwangerschap kiest bij toeval een ‘holistische’ verloskundige. Zij heeft geen contacten met andere zorgverleners, geen conflicten of aversie tegen het ziekenhuis, gaat met vertrouwen door haar traject en maakt een positieve keuze voor een thuisbevalling.

De onderzoekers doen aanbevelingen om traumatische ervaringen te voorkomen en te bereiken dat de vrouwen het ziekenhuis weer als veilig kunnen beschouwen. Zorgverleners kunnen door continuïteit van zorg, “ware” gezamenlijke besluitvorming en andere manieren van risicocommunicatie een gelijkwaardige en respectvolle vertrouwensrelatie opbouwen. Daarin dienen zij aandacht te besteden aan de waarden en risicopercepties van de vrouwen en te reflecteren op hun eigen ideeën over risico’s. Bij blijvende onenigheid over het geboorteplan is het nodig tweede keus opties te verkennen om nog hogere risico’s te voorkomen.