Veel vrouwen zijn enthousiast over CenteringZwangerschap, prenatale groepszorg, maar nu is er ook wetenschappelijk bewijs voor positieve gezondheidsuitkomsten van deze zorg in Nederland. Onderzoeker en adviseur publieke gezondheid Mary-ann Wagijo vertelt waarom ze daar blij mee is.

Tekst: Eveline van Herwaarden

Waarom was jouw onderzoek nodig?

“Verschillende internationale onderzoeken hebben inmiddels aangetoond dat CenteringPregnancy positieve gezondheidsuitkomsten oplevert, maar in Nederland – waar het CenteringZwangerschap heet – was dat nog niet onderzocht. Omdat de geboortezorg in ons land anders is geregeld, wilden we graag weten of die positieve gezondheidsuitkomsten ook hier aanwezig zijn.”

Hoe was het onderzoek opgezet?

“De deelnemende vrouwen hebben vragenlijsten ingevuld, tot zes weken post partum. Ook heb ik maternale en neonatale data uit Perined gebruikt. Van dertien praktijken in de regio Leiden, Den Haag en Gouda heb ik de data uit de periode 2013-2016 onderzocht. Gedurende deze periode hebben de praktijken CenteringZwangerschap ingevoerd. Mijn onderzoek vergelijkt vrouwen uit de interventieperiode met vrouwen uit de controleperiode toen er nog geen CenteringZwangerschap aangeboden werd. De controlegroep is gematched op veel kenmerken, niet alleen leeftijd, etniciteit en opleiding, maar ook stress, kennis en gezondheidsgedrag aan het begin van de zwangerschap. Dat noemen we propensity score matching.”

Welke effecten van CenteringZwangerschap heb je gevonden?

“Zwangeren die CenteringZwangerschap volgden gaven vaker borstvoeding en hadden minder vaak zwangerschapshypertensie en gerelateerde problemen. Ze kregen meer kennis over de zwangerschap, woonden vaker prenatale zorg bij en waren tevredener over de geleverde zorg. Ik vond ook een aantal opvallende, niet-significante verschillen. Deze vrouwen leefden gezonder, bewogen meer en rookten minder. Dat geeft aan dat CenteringZwangerschap de potentie heeft ook daar een bijdrage aan te leveren.”

Wat is het belang van deze uitkomsten?

“Er zijn duidelijke voordelen voor de cliënt. De gezondheidsuitkomsten zijn dus beter. Daarnaast is er in de Centering-groepen veel sociale interactie en ontstaat er een band tussen de vrouwen die deelnemen. Ze steunen elkaar en leren van elkaar. Voor hun mentale welzijn is dat goed en door deze aanpak worden ze zelfstandiger.

Lees ook: Moeders meer tevreden met groepszorg dan met standaardzorg

We zien ook voordelen voor de verloskundige. Zij hebben tijdens de bijeenkomsten meer tijd om vragen te bespreken en de zwangere bij de zorg te betrekken. Een ander voordeel is dat cliënten significant tevredener zijn over de zorg die je verleent. De meeste vrouwen zijn er ontzettend enthousiast over.”

Zijn er ook nadelen?

“Er zitten naar mijn idee geen nadelen aan, maar het vraagt wel iets van de verloskundige. Zij moeten een pittige tweedaagse training volgen en nieuwe vaardigheden ontwikkelen om interactief met een groep te kunnen werken. Stichting Centering Nederland biedt overigens veel materialen en begeleiding, zij hebben goede expertise in huis.

Een ander punt is dat je altijd het complete model van CenteringZwangerschap implementeert, niet een deel ervan. Het is geen extra cursus, maar een ander aanbod van de zorg met alles erop en eraan. Het model moet in zijn geheel worden aangeboden, wil je vergelijkbare resultaten kunnen zien. Goed nieuws is dat er met ingang van 2024 een tarief voor CenteringZwangerschap is.”

Hoe mogen de resultaten zich wat jou betreft vertalen naar de praktijk?

“Voorkomen is beter dan genezen, zeg ik altijd. Dit soort groepszorg helpt daarbij en je betrekt de patiënt veel meer bij de zorg. Het is nu bewezen dat het ook in Nederland werkt. Ik hoop echt dat mijn onderzoeksresultaten eraan bijdragen dat meer, zo niet alle, verloskundigenpraktijken CenteringZwangerschap gaan aanbieden. Als onderzoeker publieke gezondheid hoop ik dat ook rond andere thema’s groepen gaan ontstaan. Er worden al goede resultaten geboekt met CenteringOuderschap (groepsgewijze jeugdgezondheidszorg) en CenteringDiabetes.”

Welke informatie kunnen we nog meer verwachten uit je onderzoek?

“Mijn volgende paper gaat in op het verschil in effect tussen bepaalde groepen vrouwen. Ik kijk bijvoorbeeld of het effect anders is bij vrouwen uit risicogroepen. Verder is het leuk om te noemen dat TNO en LUMC onlangs een kosteneffectiviteitsstudie hebben uitgevoerd. CenteringZwangerschap blijkt op langere termijn kosteneffectief te zijn.”

Meer informatie:

Cliënt Ilse de Wijk: ‘We spreken elkaar nog dagelijks op Whatsapp’

“Ik was de eerste in mijn vriendenkring die zwanger werd en woonde net in een nieuwe stad waar ik nog niemand kende. Mijn moeder is hier verpleegkundige op het consultatiebureau en tipte me over CenteringZwangerschap. Het leek mij een mooie manier om nieuwe mensen te leren kennen en mijn zwangerschap met anderen te kunnen delen. De bijeenkomsten hebben me geholpen om me voor te bereiden op de bevalling en de periode daarna. Er waren veel dingen die ik nog niet wist, bijvoorbeeld dat je na de bevalling bloedproppen verliest en ’s nachts zweetaanvallen kan krijgen.

We hadden zoveel te bespreken, gaven elkaar veel tips, ook over praktische dingen zoals draagzakken, kinderwagens en zwangerschapskleding. Er zijn echt vriendschappen ontstaan. Tien weken geleden ben ik bevallen en onze groep heeft nog dagelijks contact met elkaar op Whatsapp. Elke twee weken gaan we samen wandelen of ergens koffiedrinken. Het enige nadeel vond ik dat er soms iets minder tijd was voor persoonlijke, intieme vragen aan de verloskundige. Maar ik zie vooral een grote meerwaarde om hieraan mee te doen.”