De KNOV-standaard Prenatale verloskundige begeleiding beveelt aan om tijdens de zwangerschap met gebruik van meerdere communicatietechnieken aandacht te besteden aan de transitie naar moederschap. Dit dient volgens de KNOV-Praktijkkaart prenatale verloskundige begeleiding aan de orde te komen in de intake en later in de zwangerschap.

Dit observationele dwarsdoorsnede onderzoek onderzocht of en hoe eerstelijns verloskundigen in Nederland zich aan de standaard houden tijdens de intake en of zij nullipare en multipare vrouwen verschillend benaderden. De onderzoekers analyseerden video’s van 126 intakes van 18 eerstelijns verloskundigen in Nederland, opgenomen tussen augustus 2010 en april 2011 in het kader van de DELIVER-studie. Vijf observatoren scoorden of verloskundigen zeven specifieke onderwerpen in de transitie naar moederschap bespraken en of ze daarbij zes specifieke communicatietechnieken gebruikten (zie tabel 1).

Tijdens alle intakes komt minstens één van de onderwerpen aan de orde. De minst behandelde onderwerpen zijn moeder-kind binding (2%) en steun van partner, vrienden en familie (16%). Bij bijna alle intakes komt aan bod: praktische voorbereiding (99%), wenselijkheid van de zwangerschap (96%), en ervaringen van echo, voelen van de buik en luisteren van foetale hartslag (87%). De verloskundigen stellen in 5% van de intakes open vragen over de onderwerpen. Ze geven vooral informatie (100%), stellen gesloten vragen (94%) en gaan in op initiatieven van de vrouwen (90%). Nullipare vrouwen nemen vaker zelf het initiatief om transitie naar moederschap te bespreken dan multipare vrouwen (97% versus 84%).

De conclusie is dat verloskundigen tijdens de intake meer aandacht dienen te besteden aan transitie naar moederschap met gebruik van meer open vragen. Hun terughoudendheid is mogelijk te verklaren door gevoelde tijdsdruk of de indruk dat de vrouw er nog niet voor openstaat. Echter, de meeste vrouwen nemen zelf het initiatief.

De onderzoekers bevelen aan vooral meer in te gaan op de moeder-kind binding en steun van partner, familie en vrienden. Bovendien dienen verloskundigen bij multipare vrouwen vaker zelf de transitie naar moederschap ter sprake te brengen. Nader onderzoek is nodig naar ervaringen van verloskundigen-in-opleiding met eventuele discrepanties tussen communicatietraining in de opleiding en de praktijk.

Tabel 1: Onderwerpen en communicatietechnieken in bespreken van transitie naar moederschap