Wereldwijd worden jaarlijks ongeveer 1 miljoen kinderen ernstig prematuur (<30 weken) geboren. De kans op overleving zonder ernstige handicaps is laag (≤75%). Het ‘laat afnavelen’ bij prematuren is een relatief eenvoudige en goedkope methode om de uitkomsten mogelijk te verbeteren.

In de multicenter Australian Placental Transfusion Study (APTS trial) werden 1531 kinderen die bij <30 weken werden geboren tussen 2009 en 2017 gerandomiseerd voor ofwel ‘direct afnavelen’(≤10 seconden), ofwel ‘laat afnavelen’(≥60 seconden; interventiegroep).

In de eerste fase van deze studie bleek bij neonaten bij een ‘amenorroeduur’ van 36 weken geen significant verschil in mortaliteit te zijn. Er waren significant minder bloedtransfusies nodig in de interventiegroep.

In de hier beschreven follow-up studie van de APTS-trial werd het effect van ‘laat afnavelen’ versus ‘direct afnavelen’ op mortaliteit of ernstige handicap na twee jaar onderzocht. Onder ‘handicap’ verstond men één of meer van de volgende condities: cerebral palsy en niet zelfstandig kunnen lopen; ernstige visuele beperkingen; doofheid; ernstige taal-/ spraakproblemen; cognitieve achterstand.

In de analyses werden 1419 kinderen geïncludeerd, 710 in de ‘direct afnavelen’ groep en 709 in de interventiegroep. In deze ‘laat afnavelen’ groep werd 26% alsnog binnen 60 seconden afgenaveld, veelal vanwege de conditie van het kind.
Er werd volgens intention-to-treat geanalyseerd en het effect van de interventie ‘laat afnavelen’ op mortaliteit of ernstige handicap op tweejarige leeftijd bleek significant: RR 0.83 (95% BI 0.72-0.95; p=0.010).

Dit effect bleek grotendeels te verklaren door het verschil in sterfte bij tweejarige leeftijd: 8% in de ‘laat afnavelen’ groep en 11% in de controlegroep (RR 0.70; 95% BI 0.52-0.95). Het verschil in ernstige handicap was niet significant (23% versus 26%. RR 0.88; 95% BI 0.74-1.04).

De auteurs bevelen aan om ook bij ernstig prematuur geboren kinderen tenminste 60 seconden te wachten met afnavelen, tenzij beademing met positieve druk nodig is. Het is bekend dat 80-90% van de kinderen binnen 1 minuut spontaan begint te ademen. De auteurs veronderstellen dan ook dat direct afnavelen in de meeste gevallen niet nodig is, maar dat professionals niet gewend zijn af te wachten bij ernstig prematuur geboren kinderen.